آشنایی با حقوق خانواده
خانواده مهمترین نهاد اجتماعی است و بنیان هر جامعه‌ای را تشکیل می‌دهد. حفظ بنیان خانواده و تحکیم روابط خانوادگی همواره یکی از بخش‌های مورد توجه دولت‌هاست. دولت‌ها همواره برای این منظور برنامه ریزی‌های مدونی دارند و بخشی عمده‌ای از بودجه دولت‌ها مستقیم یا غیر مستقیم با هدف تقویت بنیان‌های خانواده هزینه می‌شود. روابط خانواده در وهله اول بر پایه ارزش‌های اخلاقی و رفتاری عرفی تنظیم می‌شود. اما روابط خانوادگی هم مثل هر پدیده اجتماعی دیگر نیازمند قواعد مدونی است که با ایجاد حق و تکلیف برای افراد، روابط اجتماعی را نظم و نسق ببخشد.
مجموعه قوانین و مقرراتی که ناظر به تنظیم روابط خانواده است حقوق خانواده را تشکیل می‌دهد.
مسائل مربوط به حقوق خانواده کدامند؟
حقوق خانواده اصولاً روابطی مثل ازدواج، طلاق، فسخ نکاح و مسائل مالی مربوط به آنها را پوشش می‌دهد. البته این شاخه از علم حقوق همواره می‌کوشد تا به بهبود کنشهای اجتماعی و تقویت ارزش‌های اخلاقی در خانواده‌ها کمک کند اما در برخی موارد اخلاق جوابگوی نظم بخشیدن به روابط اجتماعی نیست و باید ضمانت اجراهی حقوقی وارد عرصه شوند و اقدام به حمایت از اصول اخلاقی از طریق وضع قوانین و مقررات و اجرای آنها به وسیله ضمانت اجراهای قانونی نمایند. در اینجا حقوق خانواده در معنای خاص خود پا به عرصه وجود می‌گذارد.
دسته بندی نکاح از نظر حقوق خانواده
ادر این کتاب، نظام حقوق خانواده در ایران مورد بررسی قرار گرفته و گاهی نیز به صورت تطبیقی به نظامهای دیگر اشاره شده است. زن و مرد از طریق نکاح و ازدواج پایگاهی را به نام خانواده ایجاد می‌کنند که ستونهای این بنا زن و مرد هستند. فصل اول این کتاب به مباحث ازدواج و نکاح اختصاص دارد. مباحث نکاح در هفت گروه دسته بندی شده است. در گفتار اول مفهوم، انواع و مشخصات نکاح بررسی می‌شود. سپس مسائل مربوط به خواستگاری و نامزدی بیان می‌گردد. موانع نکاح شامل موانع ناشی از قرابت و غیر آن در گفتار سوم و شرایط انعقاد نکاح در گفتار چهارم بحث می‌شود. مهریه در گفتار پنجم، حقوق و تکالیف زوجین در گفتار ششم و نفقه در گفتار هفتم بیان می‌گردد.
وی اضافه کرده است: زناشویی ممکن است به دلایل متعددی زایل و به پایان برسد. فسخ یکی از طرق انحلال عقد است که به صورت محدود در نکاح نیز جریان پیدا می‌کند. عقد نکاح همچنین به بروز برخی از حوادث و وقایع ممکن است خود به خود منفسخ گردد. روش رایج برای پایان دادن به نکاح طلاق است که ممکن است با توافق زوجین، به تقاضای مرد یا به تقاضای زن انجام گیرد. موارد و مسائل انحلال عقد نکاح در فصل دوم بررسی شده است.
خانواده به هر شکلی که باشد دارای قوانینی است که اغلب افرد از آن آگاه نیستند به همین دلیل در هنگام بروز مشکلات با سردگمی مواجه می‌شوند و نیاز به وکیل خانواده دارند.
حقوق خانواده در کشورهای اسلامی
هر چند در منابع فقهی، حقوق و تکالیف زن و شوهر و مادر و پدر و فرزندان در برابر یکدیگر، در ابواب متعدد (از جمله نکاح، طلاق و احکام اولاد)، مطرح شده است، اما کاربرد اصطلاح حقوق خانواده، به عنوان یکی از مهمترین مباحث حقوق خصوصی، در کشورهای اسلامی پیشینه چندانی ندارد و مقررات آن در این کشورها معمولاً در قالب مبحث «اَحوال شخصیه•» مطرح می‌گردد
جنبه‌های دیگر حقوق خانواده
مبحث حقوق خانواده صرفآ جنبه حقوقی ندارد و به دلایل گوناگون با مسائل دینی، اخلاقی و اجتماعی آمیخته است.
ماهیت خانواده به‌گونه‌ای است که تنظیم روابط میان اعضای آن بسیار بیش‌تر از قوانین حقوقی، در گرو آموزه‌های دینی و اخلاقی است و از این‌رو دخالتِ بیش از حد دولت و قوانین موضوعه را برنمی‌تابد.